Müstehcenlik Nedir?
Müstehcen kelimesi Türk Dil Kurumu tarafından “açık saçık, edebe aykırı, yakışıksız” olarak tanımlanmıştır. Toplumun çoğunluğu tarafından kabul görmüş ahlak kurallarına aykırı, rahatsız edici söylem ve eylemler müstehcenlik manasına gelir.
Müstehcenlik Suçu (TCK 226) Nedir?
Müstehcenlik suçu, Türk Ceza Kanununun “Genel Ahlaka Karşı Suçlar” bölümünde düzenlenmiştir. Kanunda açıkça “müstehcenlik” tanımına yer verilmese de kanunun lafzından, bu suçla korunmak istenen hukuki değerin toplumda yaşayan kişilerin, özellikle çocukların bedensel, zihinsel, ahlaki, ruhsal yapıları olduğu söylenebilir.
Madde kapsamında yasaklanan eylem doğrudan tümüyle pornografi olmamakla beraber, özellikle çocukların cinsel istismarına yönelik içerikler başta olmak üzere, şiddet unsuru içeren, hayvanlarla veya doğal olmayan yoldan yapılan cinsel davranışları konu alan içeriklerin oluşturulması, yayınlanması ve depolanmasıdır. Müstehcen içeriklerin satılmasına veya sunulmasına izin verilen yerlerin dışında erişimin mümkün kılınmasıyla da bu suç meydana gelecektir.
Müstehcenlik Suçu ile İlgili Düzenlemeler
Müstehcenlik suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunun 226. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre;
Müstehcenlik
Madde 226- (1) a) Bir çocuğa müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünleri veren ya da bunların içeriğini gösteren, okuyan, okutan veya dinleten,
b) Bunların içeriklerini çocukların girebileceği veya görebileceği yerlerde ya da alenen gösteren, görülebilecek şekilde sergileyen, okuyan, okutan, söyleyen, söyleten,
c) Bu ürünleri, içeriğine vakıf olunabilecek şekilde satışa veya kiraya arz eden,
d) Bu ürünleri, bunların satışına mahsus alışveriş yerleri dışında, satışa arz eden, satan veya kiraya veren,
e) Bu ürünleri, sair mal veya hizmet satışları yanında veya dolayısıyla bedelsiz olarak veren veya dağıtan,
f) Bu ürünlerin reklamını yapan,
Kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis ve adlî para cezası ile cezalandırılır.
(2) Müstehcen görüntü, yazı veya sözleri basın ve yayın yolu ile yayınlayan veya yayınlanmasına aracılık eden kişi altı aydan üç yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(3) Müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünlerin üretiminde çocukları, temsili çocuk görüntülerini veya çocuk gibi görünen kişileri kullanan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu ürünleri ülkeye sokan, çoğaltan, satışa arz eden, satan, nakleden, depolayan, ihraç eden, bulunduran ya da başkalarının kullanımına sunan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(4) Şiddet kullanılarak, hayvanlarla, ölmüş insan bedeni üzerinde veya doğal olmayan yoldan yapılan cinsel davranışlara ilişkin yazı, ses veya görüntüleri içeren ürünleri üreten, ülkeye sokan, satışa arz eden, satan, nakleden, depolayan, başkalarının kullanımına sunan veya bulunduran kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(5) Üç ve dördüncü fıkralardaki ürünlerin içeriğini basın ve yayın yolu ile yayınlayan veya yayınlanmasına aracılık eden ya da çocukların görmesini, dinlemesini veya okumasını sağlayan kişi, altı yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(6) Bu suçlardan dolayı, tüzel kişiler hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.
(7) Bu madde hükümleri, bilimsel eserlerle; üçüncü fıkra hariç olmak ve çocuklara ulaşması engellenmek koşuluyla, sanatsal ve edebi değeri olan eserler hakkında uygulanmaz.
Müstehcenlik Suçunun Unsurları
Müstehcenlik suçunda kanun koyucu tarafından korunması öngörülen değerin genel ahlak olduğu söylenebilir. Müstehcenlik suçu, TCK md.226’da çok sayıda seçimlik hareketle işlenebilen bir suç olarak düzenlenmiştir. Ancak kasten işlenebilen bir suç tipidir.
Suçun genel olarak yetişkinlere ve topluma karşı işlenen hallerinin yanı sıra çocuklara karşı işlenen müstehcenlik suçları da ayrıca düzenlenmiştir. Dolayısıyla suçun mağduru çocuklar da olabilecektir. Özellikle TCK m.226/1-a-b dikkate alındığında çocukların bedensel, ruhsal, zihinsel, ahlaki ve duygusal tamlığı, çocuğun kişiliğini sağlıkla geliştirebilmesi de suç kapsamında korunan hukuki değerdir.
Müstehcenlik Suçunun Cezası 2024
Müstehcenlik suçunun TCK m.226/1’de düzenlenen seçimlik hareketlerden biri ile işlenmesi halinde verilecek ceza altı aydan iki yıla kadar hapis ve adli para cezasıdır. Buna göre, bir çocuğun müstehcen içeriklere ulaşmasını sağlayan kişi, bu ürünleri içeriğine vakıf olunabilecek şekilde bunların satışına özgülenmiş yerler dışında satan veya kiralayan kişi, bedelsiz olarak dağıtan veya reklamını yapan kişiler 6 aydan 2 yıla kadar hapis ve adli para cezası ile cezalandırılır.
TCK m.226/2’ye göre, bu ürünleri basın veya yayın yoluyla yayınlayan ve yayınlanmasına aracılık eden kişi ise 6 aydan 3 yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
TCK m. 226/3’e göre, müstehcen içeriklerde çocuk görüntülerini ve/veya çocuk gibi görünen kişileri kullanan kişilere verilecek ceza 5 yıldan 10 yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıdır. Bu ürünleri ülkeye sokan, satışa arz eden, bulunduran ya da başkalarının kullanımına sunan kişi ise 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
TCK m.226/4’te ise şiddet kullanılarak, hayvanlarla, ölmüş insan bedeni üzerinde veya doğal olmayan yoldan yapılan cinsel davranışlar barındıran müstehcen içerikleri üreten, satan veya başkalarının kullanımına sunan kişinin 1 yıldan 4 yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacağı öngörülmüştür.
TCK 226/5’e göre, üçüncü ve dördüncü fıkrada düzenlenen şekilde müstehcen içerikleri basın ve yayın yoluyla yayınlayan veya çocukların görmesini sağlayan kişi 6 yıldan 10 yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasına çarptırılır.
Çocuklara Karşı İşlenen Müstehcenlik Suçu ve Cezası
Müstehcenlik suçunda korunan hukuki değer genel olarak toplumun ortak ahlak değerleridir. Çocuklara karşı işlenen hallerinin cezaya bağlanmasında ise özel olarak çocuğun cinsel istismara karşı korunması ve ruhsal gelişiminin zarar görmemesi de amaçlanmıştır. Ceza hukukuna göre, 18 yaşını doldurmamış kişi çocuk olarak kabul edilir.
TCK m.226’da müstehcenlik suçunun çocuklara karşı işlenen halleri şu şekilde düzenlenmiştir:
Müstehcen Ürünleri Çocukların Görüp Duyabileceği Şekilde Alenileştirme (TCK m.226/1-a-b)
Bir çocuğa müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünleri verme, gösterme, okuma veya okutmanın veya bu içerikleri çocukların da erişebileceği yerlerde erişime açmanın cezası 6 aydan 2 yıla kadar hapis ve adli para cezasıdır.
Müstehcen Ürünlerin Üretiminde Çocukların Kullanılması (TCK m.226/3-birinci cümle)
Müstehcen görüntü, yazı veya sözleri içeren ürünlerin üretiminde çocukları kullanan kişi, 5 yıldan 10 yıla kadar hapis ve adli para cezası ile cezalandırılır. Müstehcen ürün kavramında bir sınırlama yoktur, Yargıtay kararlarında amatör veya profesyonel şekilde görüntü elde edilmesinin suçun oluşması bakımından bir farkı olmadığı belirtilmiştir. Çocuğun görüntü elde edilmesine rızasının olması ya da haberinin olup olmamasının bir önemi yoktur. Örneğin bir çocuğun çıplak görüntülerini cep telefonuyla kaydeden kimse, bunları kimsenin erişimine açmamış olsa dahi, TCK m.226/3 kapsamında cezalandırılacaktır.
Çocukların Kullanıldığı Müstehcen Ürünleri Ülkeye Sokma, Çoğaltma, Satma, Depolama, Bulundurma ve Kullanıma Sunma (TCK m.226/3-ikinci cümle)
Çocuklar kullanılarak üretilen müstehcen ürünleri ülkeye sokan, çoğaltan, satışa arz eden, depolayan, nakleden, bulunduran ya da başkalarının kullanımına sunan kişi 2 yıldan 5 yıla kadar hapis ve adli para cezasıyla cezalandırılır.
Çocukların Kullanıldığı veya Şiddet İçeren, Hayvanlarla, Ölü İnsan Bedeni Üzerinde veya Doğal Olmayan Yoldan Yapılan Cinsel Davranışlara İlişkin Müstehcen Ürünlerin Çocuklara Ulaşmasını Sağlamak (TCK m.226/5)
TCK m.266’nın 3 ve 4. Fıkralarında bahsedilen şekilde cinsel eylemler içeren müstehcen ürünleri çocukların görmesini, okumasını veya dinlemesini sağlayan veya bunları basın veya yayın yoluyla yayınlayan kişi 6 yıldan 10 yıla kadar hapis ve adli para cezası ile cezalandırılır.
Müstehcenlik Suçunda Cezayı Artıran Haller
Müstehcenlik suçunun yasal düzenlemesinde, her bir seçimlik hareket için ayrı ayrı cezai yaptırımlar düzenlenmiş ve fiilin ağırlığına göre cezai yaptırım da ağırlaştırılmıştır. Ayrıca cezayı artıran nitelikli bir hal kanun maddesinde öngörülmemiş olsa da, TCK m.266 uyarınca suçun kamu görevlisi tarafından, görevi gereği elinde bulundurduğu ve araç ve gereçler kullanılarak işlenmesi halinde cezayı arttıran nitelikli halin oluşacağı ve kişiye verilecek cezanın üçte biri oranında arttırılacağı söylenmelidir.
Müstehcenlik Suçunda Kovuşturma Usulü
Müstehcenlik suçunda soruşturma ve kovuşturmanın yapılması şikayete tabii olmayıp, Cumhuriyet Başsavcılıkları suçun işlendiği bilgisine eriştiği anda re’sen soruşturma başlar. Suçun unsurlarının oluştuğuna kanaat getiren Cumhuriyet Savcısı, iddianame hazırlar ve hazırlanan iddianameyi Asliye Ceza Mahkemesi’ne sunar. İddianamenin mahkemece kabulü üzerine kovuşturma aşaması başlar.
İnternetten veya Sosyal Medya Üzerinden Müstehcenlik Suçu Nasıl İşlenir?
Müstehcenlik suçunun, sosyal medya hesaplarından paylaşım yapmak suretiyle, e-mail yoluyla, Whatsapp/Telegram gibi haberleşme uygulamalarından veya Twitter/Facebook/İnstagram gibi uygulamaların mesajlaşma özelliği kullanılarak gönderilen mesajlar veya gruplarda yapılan paylaşımlarla işlenmesi mümkündür.
Müstehcenliğin Yasal Olduğu Haller Nelerdir?
Çocuklara ulaşmasının engellenmesi şartıyla bilimsel eserler ile sanatsal ve edebi değeri olan eserlerde müstehcenlik suçunun oluşmadığı kabul edilir. Ayrıca müstehcen ürünlerin satışının yasal olduğu yerlerde satışa sunulması veya kişinin kendi özel alanında pornografik içerikleri bulundurması veya bunları izlemesi de suç teşkil etmez.
Cezanın Adli Para Cezasına Çevrilmesi
Adli para cezası, hapis cezası yerine veya hapis cezası ile beraber uygulanabilen bir yaptırım türüdür. Müstehcenlik suçunda da hapis cezasının yanı sıra kişilerin ayrıca adli para cezası ile cezalandırılması öngörülmüştür. Bu suç sonucunda verilecek hapis cezasının 1 yılı aşmadığı hallerde hapis cezasının adli para cezasına dönüştürülerek infazı mümkündür.
Cezanın Ertelenmesi ve HAGB
Cezanın ertelenmesi, mahkeme tarafından belirlenen cezanın cezaevinde infaz edilmesinden belirli şartlarla vazgeçilmesidir. Müstehcenlik suçunda verilecek cezanın 2 yıldan az olduğu halde cezanın ertelenmesi söz konusu olabilecektir.
Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması sanık hakkında hükmolunan cezanın belli bir süreliğine açıklanmaması ve hukuki manada sonuç doğurmaması manalarına gelir. Müstehcenlik suçunda sanığa verilecek ceza 2 yıl veya altında ise HAGB söz konusu olabilecektir.
Şikayet Süresi ve Zamanaşımı
Müstehcenlik suçları şikayete tabii suçlar olmadığından, herhangi bir şikayet süresi söz konusu olmaksızın savcılık tarafından suçun öğrenildiği an re’sen soruşturma başlatılır. Kamu davasına müdahil olan kimsenin şikayetten vazgeçmesi de ceza davasının düşmesi sonucunu doğurmaz.
Dava zamanaşımı ise TCK m.226/3’ün birinci cümlesinde ve TCK m.226/5’te düzenlenen ve cezai yaptırımı on yılı bulabilen müstehcenlik suçları için 15 yıl, diğer müstehcenlik suçlarında ise 8 yıldır. Bu süreler içinde ceza davası açılmaz veya açılan dava sonuçlandırılmaz ise ceza davasının düşmesi söz konusu olur.
Görevli ve Yetkili Mahkeme
Müstehcenlik suçlarında görevli ve yetkili mahkeme suçun işlendiği yerdeki Asliye Ceza Mahkemesidir.
Müstehcenlik Suçunda Erişim Engeli
Çocukların kullanıldığı veya şiddet içerikli, hayvanlarla, ölü insan bedeni üzerinde veya doğal olmayan yollarla yapılan cinsel eylemlerin bulunduğu müstehcen ürünler “yasak müstehcenlik” kapsamındadır ve bu içerikleri barındıran internet siteleri müstehcenlik suçunu oluşturacağından haklarında erişim engeli kararı verilebilecektir.
Yasak müstehcenlik barındırmayan, yetişkinlere yönelik ücretli hizmet sunan internet sitelerinin ise “müstehcen ürünlere mahsus alışveriş yeri” olarak kabul edilmesi ve bunların müstehcenlik suçunu oluşturmayacağının söylenmesi gerekir. Ancak internet sitelerinin yapısı gereği hangi yaştaki kullanıcıların içeriklerine erişebileceğini denetlemeleri pek mümkün değildir. İçerik sağlayıcının siteye 18 yaşından küçüklerin giremeyeceğine dair bir uyarı bulundurması ve yasak müstehcenlik kapsamına girebilecek içerikler bulundurmaması halinde müstehcenlik suçunun oluşmayacağı söylenebilir. Ancak ücretsiz olarak müstehcen içerik sunan ve çocuklarının erişiminin engellenemediği internet sitelerine müstehcenlik suçu nedeniyle erişim engeli getirilebilecektir.
Site içeriğinin “müstehcenlik” suçu oluşturduğuna dair yeterli şüphenin oluşması halinde sulh hakimi, mahkeme veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet Savcısı tarafından erişim engelleme kararı alınabilecektir. Aynı şekilde Telekomünikasyon İletişim başkanlığı (TİB) bir internet sitesinin müstehcenlik suçu oluşturduğuna kanaat getirirse, ihbar, şikayet veya adli makam kararı olmaksızın kendiliğinden erişimi engelleme kararı alabilecektir.
Müstehcenlik Suçunda Etkin Pişmanlık Mümkün Müdür?
Etkin pişmanlık, suç işlendikten sonra failin pişman olması ve işlediği fiilden ötürü meydana gelen zararı gidermeye çalışmasıdır. Etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanacağı suç tipleri istisnaidir ve ilgili suç tiplerini tanımlayan kanun maddelerinde belirtilmiştir. Ancak müstehcenlik suçunda oluşan zararın giderimi söz konusu olamayacağından, müstehcenlik suçunda etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması da söz konusu değildir.
Müstehcenlik Suçu Şikayete Tabi Midir?
Müstehcenlik suçu, şikayete tabii suçlardan değildir. Bu suça ilişkin ilgili mercilere iletilen şikayetler ihbar niteliğindedir ve Savcılık suçu öğrendiği andan itibaren suçun soruşturması ve kovuşturması re’sen yapılacaktır. Şikayete tabii suçlardan olmadığından, şikayetten vazgeçme ile ceza davasının düşmesi de müstehcenlik suçunda söz konusu olmayacaktır.
Cinsel İçerikli Video Paylaşmak Müstehcenlik Suçu Mudur?
Sosyal medya hesaplarında, çocuklar da dahil herkesin erişebileceği bir platformda cinsel içerikli videoların paylaşılması, müstehcenlik suçunu oluşturur. İçeriği “yasak müstehcenlik” kapsamında olmasa dahi, cinsel içerikli görüntü, yazı veya seslerin bu içeriklere özgülenmiş ücretli internet siteleri dışındaki yerlerden paylaşılması ve alenileştirilmesi, TCK m.226 kapsamında suç olarak değerlendirilir.
Cinsel İçerikli Sitelere Girmek Müstehcenlik Suçu Mudur?
Müstehcenlik, kişinin özel alanında kaldığı halde suç değildir. Kişinin kendi özel alanında, örneğin evinde erotik veya pornografik içerikler izlemesi kişinin rızası ile tercih ettiği bir eylemdir ve bundan dolayı ceza alması söz konusu olmayacaktır.
Müstehcenlik Suçunda Savunma Dilekçesi
İSTANBUL …. ASLİYE CEZA MAHKEMESİ’NE
DOSYA NO : 202../…..
SANIK :
MÜDAFİİ :
KONU : Esasa ilişkin savunmalarımızdan ibaret dilekçedir.
AÇIKLAMALAR :
1. Müvekkili A****B***** hakkında ….. Cumhuriyet Başsavcılığı’nın …./…. Sayılı dosyasıyla 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 226. maddesi kapsamında müstehcenlik suçunu işlediği gerekçesiyle iddianame hazırlanmış ve cezalandırılması istenmiştir. Ancak müvekkilin üzerine atılı suçun unsurları oluşmamış olup, izahı gerekmektedir. Şöyle ki;
2. Müvekkil A**** B***** ile aynı isme sahip bir sosyal medya kullanıcısı tarafından X isimli sosyal medya platformunda cinsel içerikli videolar paylaşıldığı gerekçesiyle müvekkilin müstehcenlik suçunu işlediği iddia olunmuştur.
3. Ancak söz konusu hesap müvekkile ait olmayıp, hesap sahibi ilke müvekkil arasında yalnızca bir isim benzerliği olduğu veya müvekkil adına açılmış bir sahte hesaptan paylaşımların yapılmış olduğunun altını çizmek gerekir. Söz konusu hesaba ilişkin IP incelemesi yapılmaksızın paylaşımların doğrudan müvekkil ile ilişkilendirilmesi ve müvekkilin söz konusu suçtan yargılanmaya başlaması masumiyet karinesi ve lekelenmeme hakkını ihlal eder niteliktedir.
4. Soruşturma aşamasında yeterli inceleme yapılmaksızın kovuşturma aşamasına geçilmiş olması ve müvekkilin olayın şaşkınlığıyla verdiği ifadelere itibar edilmemesi hukuka aykırıdır. Müvekkilin kullandığı cihazlar incelendiğinde müvekkilin iddia olunan suçun faili olmadığı ispatlanacaktır.
SONUÇ VE TALEP :
Yukarıda açıklanan sebeplerle, suçun yasal unsurlarının oluşmadığından bahisle müvekkil üzerine atılı müstehcenlik suçundan BERAATİNE karar verilmesini, Sayın Mahkemeniz aksi kanaatte ise LEHE hükümlerin uygulanmasına karar verilmesini vekaleten arz ve talep ederiz.
Sanık Müdafii
Av.
