Konkordato Nedir? Şartları Nelerdir?

Borçlunun kanunda (İİK m.285-309) belirtilen şartlar dahilinde alacaklıları ile anlaşarak borçlarını tasfiye etmesi, konkordato olarak bilinir.

Bu yazımızda konkordato nedir ve şartları nedir konusunda genel bilgiler paylaşılmış olup, hukuki uyuşmazlığınıza ilişkin detaylı bilgi için iletişim bölümündeki bilgilerden Çapa Hukuk Bürosu’na ulaşabilirsiniz.

Konkordato Nedir?

Borçların ertelenmesi anlamına gelen konkordato bir yönü ile borçlu lehinedir. Borçlular için bir yeniden yapılandırma seçeneğidir, borçların belirli bir oranda veya belirli vadelerle ödenmesi yoluyla borçlarından kurtulmak için kullanıldığı bir yöntemdir. İflasa tabi bir borçlu, konkordato sürecinin sonuçlanması neticesinde iflas etmekten kurtulmuş olur. Konkordato teklifinin alacaklılar yönünden bağlayıcı hale gelebilmesi için, alacaklıların belirli bir çoğunluğu tarafından kabul edilmesi ve mahkeme tarafından onaylanması gerekir.

Konkordato akdedilmesinde alacaklıların da menfaatleri vardır. Alacaklılar, haciz yolu ile takiplere giriştikleri takdirde önceden diğer alacaklıların borçlu mallarını haciz ettirip haczedilen mal bedellerinden alacaklarını tahsil etmeleri sebebiyle hacze kabil mal bulamayabilirler. Bu durumda alacaklarını hiç alamamaları veya küçük bir kısmını almakla yetinmek zorunda kalmaları da mümkündür. O halde, konkordato sürecinde borçlunun iflas etmemesinin önlenmesinde alacaklıların da menfaatleri vardır.

Konkordato Sürecinde Neden Hukuki Destek Almalısınız?

Konkordato süreci oldukça teknik ve karmaşık hukuki düzenlemelere dayanmaktadır. Konkordato süreci ile alakalı alanında uzman avukat, , gerekli belgeleri düzenlemek, konkordato süreci ile alakalı şirketi bilgilendirmek ve konkordato sürecinin profesyonelce devam etmesini yönetebilir. Bu sayede herhangi bir hata yapılmaması adına süreç ayrıntılı olarak ele alınır ve daha etkin yönetilir. Ayrıca Konkordato süreci boyunca mahkemeye sunulacak belgelerin doğru ve eksiksiz olması büyük önem taşır. Hukuki destek, gerekli belgelerin hazırlanmasında ve sunulmasında profesyonel yardım sağlayarak sürecin sorunsuz ilerlemesini sağlar. Sonuç olarak, konkordato sürecinde hukuki yardım almak, şirketin daha etkili bir şekilde konkordato sürecini yönetmesini, hukuki riskleri azaltmasını ve mahkeme sürecinde güçlü bir pozisyon elde etmesini sağlar. Bu sebeple, bir şirketin konkordato sürecinde hukuki yardım alması elzemdir.

Konkordato Türleri

İcra ve İflas Kanunu’na göre konkordato çeşitleri üç tanedir:

1) Adi konkordato, İflas dışı konkordato olan adi konkordato, İcra ve İflas Kanun’un 285-308. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Adi konkordatoda, borçlu iflas etmeden önce konkordato talep ederse ve talep kabul edilip onaylanırsa borçlu iflastan kurtulur. Bu nedenle, adi konkordatoya iflas önleyici veya iflas dışı konkordato denir. İcra ve İflas Kanunu’na göre adi konkordato üç çeşittir. Bunlar aynı zamanda yapılış biçimine göre konkordato olarak da ayrılabilirler. Tenzilat konkordatosu, vade konkordatosu ve karma konkordatosu olarak ayrılırlar.

• Tenzilat konkordatosu veya yüzde konkordatosu, alacaklıların alacağın belirli bir yüzdesinden vazgeçmesi ve borçlunun ödemeyi bu yüzde üzerinden yapması anlamına gelir.
• Vade konkordatosu, alacağın tamamının başka belirli bir vadede ödenmesini öngören bir konkordato türüdür.
• Karma konkordato, alacaklı ve borçlunun hem alacağın yüzdesi hem de vadesi hakkında anlaşmaya vardıkları bir konkordato türüdür. Bu tür konkordato, borçluya borcunu ödemesi için başka bir vade verirken aynı zamanda alacaklının alacağın belirli bir yüzdesinden feragat eder. Bu tür bir konkordato uygulanabilmesi için borçlunun ekonomik olarak çok zor koşullar altında bulunması şartı aranır.

2) İflastan sonra konkordato (m.309), İflastan sonra konkordato yani iflas içi konkordato ise borçlunun iflas kararı verildikten sonra borçlunun talep ettiği ve bu talebin kabul ve tasdik edilmesinin ardından borçlu hakkındaki iflas kararının tamamıyla kaldırıldığı konkordato türüdür.

3) Malvarlığının terki sureti ile konkordato ( m.309/a-309/1), mal varlığının terki suretiyle konkordato, alacaklılara borçlunun malvarlığının bir kısmı veya tamamı üzerinde tasarruf etme yetkisi veren son resmi konkordato türüdür.

Kimler Konkordato Talep Edebilir?

Belirli şartları sağlamak koşuluyla konkordato talep edilebilir. Konkordato talep edecek kişinin sıfatı alacaklı ya da borçlu olmalıdır. Borçlu taraf, konkordato talep edebilir. Borçlarını vadesi geldiğinde ödeyemeyenler veya vadesi geldiğinde ödeyememe tehlikesi altında olanlar konkordato talep edebilir. Bu, borçlunun iflastan kurtulmasını sağlar. Konkordato talep edecek bir diğer grup ise alacaklılardır. Eğer borçlu iflasa tabi ise ve alacaklı iflas talep etme hakkına sahipse, konkordato talep edebilir. Alacaklı, iflasa tabi olmayan borçlu için konkordato talep edemez. Ayrıca, alacaklının iflas talep etme hakkı bulunmalıdır aksi halde konkordato talep edemez.

Konkordato İlan Etmenin Şartları

Konkordato tasdiki konkordato projesinin mahkeme tarafından onaylanmasıdır. İcra ve İflas Kanunu madde 305/1’de konkordato tasdikinin şartları sıralanmıştır. İlgili hükme göre, konkordato ilan etmek için aşağıdaki koşullar sağlanmalıdır:

• Adi konkordatoda teklif edilen tutarın, borçlunun iflâsı durumunda alacaklıların eline geçebilecek miktardan fazla olacağının anlaşılması; konkordatoda paraya çevirme yoluyla elde edilen hasılat veya üçüncü kişi tarafından konkordatoda teklif edilen tutarın, iflâs yoluyla tasfiye durumunda elde edilebilecek bedelden fazla olacağının anlaşılması.
• Teklif edilen miktarının borçlunun kaynakları ile orantılı olması.
• Konkordato tasarısının 302. maddede belirtilen çoğunlukla onaylanması.
• 206. maddenin birinci sırasındaki imtiyazlı alacaklıların alacaklarının tamamının ödenmesi ve mühlet içinde komiserin izniyle akdedilmiş borçların ifası, alacaklı bundan açıkça vazgeçmedikçe yeterli teminata bağlanmış olması gerekir.
• Konkordatonun tasdikinin gerektirdiği yargılama masrafları ve konkordatonun tasdiki durumunda alacaklılara ödenmesi gereken paranın borçlu tarafından mahkeme veznesine depolanması.

Konkordato Talebi Nasıl Yapılır?

Konkordato talebi, talep etme hakkına sahip olanlar tarafından mahkemeye sunulur. Borçlu iflasa tabi ise şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki Asliye Ticaret Mahkemesi’nden konkordato talep edilir; iflasa tabi değil ise yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesi’nden konkordato talep edilir. Yapılan incelemenin ardından mahkeme konkordato talebini reddeder veya kabul eder. Sonuç olarak, konkordato süreci başlar. Sürecin hızlı bir şekilde ilerlemesi için doğru bir konkordato talebi gereklidir. Sonuç olarak, bu alanda uzman bir avukatla çalışmak surecin eksiksiz ve hızlı ilerlemesini sağlayacaktır.

Konkordato İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

İcra ve İflas Kanunu’nun 286. maddesi, konkordato talebi için gerekli olan belgeleri listeler. Konkordato Talebine Eklenecek Belgeler Hakkında Yönetmelik de bu konuları içerir. Borçlu konkordato talebine ek olarak aşağıdaki belgeleri sunmalı:

1. Konkordato ön projesi: Borçlu, mahkemeye öncelikle mali durumunu nasıl iyileştireceğini, hangi önlemleri alacağını ve borçlarını hangi planda ve koşullarda ödeyeceğini sunacaktır.
2. Borçlunun malvarlığını ve mali gücünü gösterir belge: Borçlu defter tutmaya mecbur kişiler için, Türk Ticaret Kanununa uygun olarak hazırlanan son bilanço, gelir tablosu, nakit akış tablosu, hem işletmenin devamlılığı esasına göre hem de aktiflerin muhtemel satış fiyatları üzerinden hazırlanan ara bilançolar, ticari defterlerin açılış ve kapanış tasdikleri ile elektronik ortamda oluşturulan defterlere ilişkin e-defter berat bilgileri, borçlunun mali durumunu açıklayıcı diğer bilgi ve belgeler sunulacaktır.
3. Alacaklı ve alacak listesi: Alacaklıları, alacak miktarlarını ve imtiyaz durumlarını gösteren bir liste sunulmalıdır.
4. Makul güvence veren denetim raporu: Bağımsız denetim kuruluşları tarafından hazırlanan ve ön projede belirtilen hususların gerçekleşeceği hususunda makul güvence veren denetim raporu ve bu rapora dayanak olan belgeler, bu başlık altında mahkemeye sunulması gereken belgelerdir. Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşunun ilgili raporu Türkiye Denetim Standartlarına göre yapılacak denetim kapsamında hazırlaması gerekmektedir.
5. Diğer Belgeler: Son olarak, borçlu, mahkeme veya komiser tarafından konkordato sürecinde istenebilecek diğer belge ve kayıtları da sunmalıdır.

Konkordato Sürecinde Mühlet

Kanunda geçici mühlet ile kesin mühlet ayrımı getirilmiştir fakat netice itibarıyla aralarında bir fark yoktur. Geçici mühletin amacı, kesin mühlet için gerekli inceleme, değerlendirme ve duruşma yapılıncaya kadar geçecek süre boyunca borçlunun mal varlığını korumak için kullanılmaktır. Konkordato bağlayıcı hale gelinceye kadar mühletin etkisi devam eder.

Konkordato talebinin ardından, mahkeme gerekli belgelerin tamamen sunulduğuna karar verirse borçlu için geçici bir mühlet verir. Geçici mühlet tipik olarak üç aydır. Borçlu ya da geçici komiser, 3 ay içinde gerekçe gösterilerek geçici mühletin uzatılmasını talep edebilir. Bu talep üzerine geçici mühlet en fazla iki ay uzatılabilir. Mahkeme, konkordatonun başarılı olup olmadığını değerlendirmek için geçici komiser görevlendirir. Geçici mühlet kararı kanunda belirtilen yerlerde duyurulur. Bu ilanda, alacaklıların 7 gün içinde mühlet verilmemesi gerektiğine ilişkin itirazlarını yapabilecekleri de belirtilmektedir.

Kesin karar, geçici mühlet süresi içinde verilir. Mahkeme, yeni bir görevlendirme gerekli görülmezse geçici komiserin görevine devam etmesine karar verir ve dosyayı komisere tevdi eder. Mahkeme kesin bir mühlet kararı verir. Ayrıca mahkeme, kesin mühlet kararıyla birlikte veya kesin mühlet için uygun görülecek bir zamanda yedi alacaklıyı aşmamak, herhangi bir ücret takdir edilmemek ve tek sayıda olmak kaydıyla bir alacaklılar kurulu oluşturabilir. Bu durumda, alacakları hukuki olarak farklı olan alacaklı grupları ve varsa rehinli alacaklılar, alacaklılar kurulunda hakkaniyetle temsil edilmektedir. Her ay en az bir kez toplanan alacaklılar kurulu, hazır bulunanların oy çokluğuyla karar alacaktır. Bu toplantıda alınan kararlar, toplantıya katılanların imzasını almak suretiyle komite tarafından tutanağa bağlanacaktır.

Konkordato Süresi

Gerekli belgelerin mahkemeye sunulmasının ardından, mahkeme gerekli belgelerin tamam olduğuna karar verir ve üç aylık bir geçici mühlet verir. Geçici konkordato komiseri veya borçlu bu süreyi en fazla iki ay uzatabilir. Geçici mühlet süresi bitmeden önce, komiserin konkordatonun başarıya ulaşma durumunu değerlendirdiği yazılı bir rapor üzerine duruşma yapılır. Bu duruşmada konkordatonun başarılı olacağına karar verilirse, mahkeme bir yıllık kesin mühlet verir.

Güçlük arz eden özel durumlarda, kesin mühlet süresi sona ermeden önce komiserin gerekçeli raporu ve talebi üzerine mahkeme, kesin mühleti altı aya kadar uzatabilir. Borçlu ayrıca bir uzatma talebinde bulunabilir ve bu durumda komiserin de görüşü alınacaktır. Bütün sürelerin kullanıldığı bu durumda konkordato süresi 23 aydır.

Konkordato Komiserliği Nedir?

Konkordato komiserleri, konkordato sürecini yürüten ve izleyen kişilerdir. Borçluların ve alacaklıların konkordato planının uygulanmasını denetler. Amaç, borçlunun iflas etmesini önlemek için borçlarını uygun bir şekilde düzenlemesini ve ödeme planını düzenlemesini sağlamaktır. Ayrıca konkordato akdedilmiş ise tasdikinin uygun olup olmadığına dair gerekçeli olarak düzenleyeceği bir raporla birlikte konkordato dosyasını ticaret mahkemesine tevdi eder. Komiser durumu ilgili icra mahkemesine bildirir (m.296/1).

Konkordato Alacaklılar Kurulu ve Toplantısı

Kesin mühlet kararı verirken mahkeme, gerekli görürse alacaklılar kurulu oluşturmaya da karar verebilir. Alacaklılar kurulu, farklı alacak çeşitlerine sahip alacaklıların mağdur olmaması için en fazla yedi alacaklı üyeden oluşan bir gruptur. Alacaklılar kurulu her ay en az bir kez bir araya gelmeli ve toplantı yapmalıdır. Bu toplantıda karar oy çokluğu ile alınır.

Alacaklılar mahkemeye ve komisere tavsiyelerde bulunabilir. Alacaklılar kurulu, gerekli olduğu düşünüldüğünde mahkemeden komiserin görevden alınmasını ve yeni bir komiserin görevlendirilmesini talep edebilir. Konkordato komiseri, kesin mühletin sona ermesiyle birlikte alacaklılara alacaklarını bildirmeleri gerektiğini belirten bir ilan yayınlar. Bu ilan üzerine alacaklarını bildirmeyen alacaklılar konkordato görüşmelerine katılamaz. Bu çağrının ardından, konkordato komiseri borçluya bir kez daha öne sürülen alacaklar hakkında açıklama yapmasını ister. Komiser, borçlunun açıklamasını ve belgeleri ve defterleri inceledikten sonra alacaklar hakkında bir rapor hazırlar. Daha sonra konkordato komiseri alacaklıları bir toplantıya çağırarak konkordato planını tartışır. Alacaklılar, konkordato projesiyle ilgili tüm belgeleri toplantıdan önce inceleyebilir. Alacaklılar toplantısı komiser tarafından yönetilir. Borçlu da toplantıya katılmalı ve açıklamalarda bulunmalıdır. Konkordato projesi, kaybedilmiş olan alacaklıların dörtte birinden ve alacaklarının üçte ikisinden veya kaybedilmiş olan alacaklıların ve alacaklarının yarısından fazla alacaklının onayıyla kabul edilebilir. Alacaklılar toplantısında, konkordato projesinden etkilenmeyecek alacaklıların oy kullanmasına izin verilmez.

Konkordato Sürecinde İşçi Alacakları

İİK 206. maddenin birinci sırasındaki imtiyazlı alacaklardan olan işçilik alacaklarının tamamen ödenmesi için borçlunun yeterli teminat göstermesini gerektirir. Kanun koyucu, işverenin borcunu ödememe ihtimaline karşı işçinin işçilik alacaklarını garanti altına almak için borçlunun teminat göstermesini konkordato tasdik şartı koydu. Kanun maddesinde belirtilen “yeterli teminat”, hem miktar bakımından yeterli hem de alacaklıların alacaklarını tahsil edebileceği izlenimini vermelidir. Bu düzenlemenin uygulanabilmesi için işçi alacakları ve miktarları tam olarak belirlenmelidir.

İİK m. 206, imtiyazlı işçilik alacakları için bir yıllık bir süre sınırlaması getirmiştir: “İflasın açılmasından önceki bir yıl içinde tahakkuk etmiş…” İşçi, iflastan önce işten ayrılmışsa, işten ayrıldığı tarihten geriye doğru bir yıllık sürenin başlangıcından işten ayrıldığı tarihe kadar işçilik alacağı imtiyazlıdır. İşçi, iflas açıldıktan bir yıl önce işten ayrıldıysa, işçilik alacakları imtiyazlı alacak olarak kabul edilemeyecek ve konkordatonun kabul edilmesi halinde konkordato hükümlerine dahil edilecektir.

4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun Ek-1 maddesi ve Ücret Garanti Fonu Yönetmeliği, işçilerin alacakları için bir güvence sağlar. İşverenin konkordato ilan etmesi durumunda İŞKUR, hizmet akdine dayalı olarak çalışan işçinin üç aylık ücretini Ücret Garanti Fonundan ödeyecektir. İşçinin ödenmeyen üç aylık ücretiyle yapılacak ödeme sınırlıdır. İşçilerin Ücret Garanti Fonu ödemelerinden yararlanabilmesi için, ücret alacağının bulunduğu dönemde hizmet akdine tabi olarak çalışıyor olması, işverenin ödeme güçlüğüne düşmesi, konkordato ilanından önceki son bir yıl içinde aynı iş yerinde çalışmış olması ve 5 yıllık ödenmeyen ücret alacağının olmaması gerekir. İşçiler, Ücret Garanti Fonu kapsamına girmeyen alacakları için dava açabilirler.

İflasın Ertelenmesi ve Konkordato Arasındaki Farklar

15 Mart 2018 tarihinde yürürlüğe giren 7101 Sayılı İcra ve İflas Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, “İflasın Ertelenmesi” müessesesini kaldırdı. Aynı kanun, konkordato kurumunu daha verimli hale getirecek düzenlemeler içermektedir. İflasa tabi şahıslardan olup olmamasının bir önemi olmaksızın her borçlu kanunda öngörülen şartların yerine getirilmesi şartıyla konkordato müessesesinden faydalanır. İflas müessesesi ise, ancak iflasa tabi borçlular hakkında söz konusu olur. Konkordatoda, borçlu malvarlığının başında olduğu için, alacak iddialarını inceleyip kabul veya ret etmek yetkisi kendisine aittir. İflasta ise adi tasfiye usulünde alacak iddialarını inceleyip kabul veya ret etmek yetkisi iflas idaresine aittir. İflasın ertelenmesine ilişkin düzenleme, borçlu şirketleri alacaklılara karşı koruyan hükümler içermektedir. Borçlu şirket aleyhindeki tüm takipler ve hacizler, iflas erteleme kararının ardından sona ermiştir.

Konkordato yasalarında da borçluyu icra takiplerine ve hacze karşı koruyan hükümler bulunmaktadır. Bununla birlikte, konkordato talebinin kabulünden sonra bu koruma başlamayabilir. Konkordatoda önce borçlu şirket veya kooperatif ile alacaklılar eşit şekilde müzakere yapıp anlaşırlar. Mahkeme tarafından onaylanan anlaşma, borçluyu icra takiplerinden koruyan hükümler içerir. Bu yönüyle, alacaklıların söz sahibi olduğu konkordato, iflasın ertelenmesi kurumuna göre daha etkili ve verimli bir çözüm sunmaktadır. İflasın ertelenmesi kurumunda borçlu şirketin borçlarının alacaklarından daha fazla olması gerekiyordu, yani borca batık olması gerekliydi. Konkordatoda ise borçlu şirket veya kooperatif borca batmaktan kaçınmak için riski önceden planlar. Borçlu, mahkemenin denetim ve kontrolünde ve konkordato komiserlerinin gözetiminde ayakta tutulur. Yine iflasın ertelenmesinden farklı olarak, komiserler konkordato kurumunun etkin bir şekilde çalışmasını sağlar. Konkordato komiserlerinin yeteneği de sürecin düzenli ve etkili bir şekilde yürütülmesiyle doğrudan bağlantılıdır.

Konkordato Başvurusunda Bulunan Şirket Mallarını Satabilir Mi?

Konkordato başvurusunda bulunmak tasarruf ehliyetini etkilemez bu nedenle başvuruda bulunan şirketin tasarruf ehliyeti devam eder, yani satış yapabilir. Konkordato başvurusu onaylandıktan sonra ise şirket tasarruf ehliyetini kaybeder, mallarını satamaz, devredemez ve rehin veremez. Aynı zamanda bu mallar bağışlanamaz.

Konkordato İlan Eden Firma Maaş Ödemeye Devam Eder Mi?

Konkordato ilan eden şirket çalışanlarına maaş ödeyemez. Bununla birlikte, haklarında konkordato kararı olan işverenler çalışanları ‘İşçilik Alacak Belgesi’ ile İŞKUR’a başvuru yaparak maaşlarını Ücret Garanti Fonundan almaları için yönlendirir. Ücret Garanti Fonu, en fazla üç ay çalışanlara maaş ödeyebilir. Üç ay geçmesine rağmen çalışanın hala alacağı varsa, çalışan icra takibi başlatabilir.

Konkordato Başvurusu Reddedilirse Ne Olur?

Konkordato başvuru talebinin reddedilmesi durumunda, eğer borçlu firma için doğrudan doğruya iflas koşullarından biri mevcutsa, mahkeme kendiliğinden iflas kararına hüküm verir. Konkordatonun tasdikini reddeden mahkeme, teminat aramaksızın borçlunun tüm hacze kabil mallarının ihtiyaten haczine karar verir (m.301/f.2, cüm.1). Bu karar masrafı avans olarak yatıran herhangi bir alacaklının talebiyle tatbik olunur (m.301/f.2, cüm.2).

Konkordato Danışmanlığı Kapsamı

Şirketlerin mali sorunları olduğunda, çoğu zaman konkordato danışmanlığı alırlar. Bu süreçte, konkordato danışmanları şirketin finansal durumunu inceler ve çeşitli finansal ve hukuki danışmanlık sağlar. Konkordato danışmanlığının genel kapsamı şu şekilde açıklanabilir:

• Mali Analiz ve Değerlendirme: Danışmanlar, şirketin mali durumunu inceler. Bu işlem, işletmenin varlıkları, borçları, gelirleri ve giderleri gibi mali yönleri inceler.
• Kredi ve Borç Yönetimi: Şirket için gerekli olan kredi ve borç yapılandırma koşulları belirlenir. Mevcut borçların yeniden yapılandırılması veya ödeme planlarının değiştirilmesi olası çözümler arasındadır.
• Hukuki Danışmanlık: Şirket, hukuki süreçlerde yardım alır. Özellikle konkordato süreci, başvuru süreci ve mahkeme işlemleri gibi konularda yardım sağlar.
• Finansal Yeniden Yapılanma Planı: Bir şirketin finansal sürdürülebilirliğini garanti etmek için bir yeniden yapılanma planı oluşturulur. Borçların ödenmesi, operasyonel verimliliğin artırılması ve gelir artışı, bu planın bir parçası olabilir.

Genellikle, bir şirketin bir finansal krizden çıkabilmesi için konkordato danışmanlığı süreci kapsamlı bir yardım sağlar. Danışmanlık hizmetleri, şirketler için istikrarlı bir mali durum oluşturmak için tasarlanır.