Anonim Şirketlerde Avukat Bulundurma Zorunluluğu 2024

Avukatlık Kanunu’nun 35. maddesi sermayesi, Türk Ticaret Kanunu’nda belirlenen asgari esas sermaye tutarının beş katı ve daha fazla olan anonim şirketler için, bünyelerinde bir avukat istihdam etmek veya başka bir avukattan sözleşmeli olarak sürekli avukatlık hizmeti almayı zorunlu tutmuştur.

Bu yazımızda anonim şirketlerde avukat zorunluluğuna ilişkin genel bilgiler paylaşılmış olup, hukuki sürecinize ilişkin detaylı bilgi için iletişim bölümündeki bilgilerden Çapa Hukuk Bürosu’na ulaşabilirsiniz.

Anonim Şirket Nedir?

6098 sayılı Türk Ticaret Kanunu anonim şirketi tanımlarken bazı temel unsurlara yer vermiştir. Bu unsurlardan ilki; şirket sermayesinin belirli paylara bölünmüş olmasıdır. Anonim şirketler kurulurken şirket hesabına, kanunen güncel olarak en az 50.000 Türk Lirası değerinde olabilen bir esas sermaye konulur. Bu sermaye belirli paylara bölünerek paylara bir itibari değer biçilir. Bu paylar, pay sahiplerine taahhüt ettikleri sermaye oranında dağıtılır.

Anonim şirketleri tanımlayan diğer konu ise şirket borçlarından sorumluluk halidir. Şirketin borçlarından yalnızca şirket sorumludur ve bu sorumluluğun boyutu şirketin bütün malvarlığı kadardır. Ortaklar ise yalnızca taahhüt ettikleri sermaye miktarı kadar ve yalnızca şirkete karşı sorumludurlar. Ortakların yegâne borcunun şirkete taahhüt ettikleri kadar sermaye getirmek olması “tek borç ilkesi” olarak anılır.

Anonim Şirketlerde Avukat Zorunluluğu

Sermayesi 250.000,00 Türk Lirası ve üzerinde olan Anonim Şirketler, 1165 sayılı Avukatlık Kanunu’nun 35. maddesi gereği bünyelerinde bir avukat istihdam etmek veya serbest çalışan bir avukattan sürekli olacak şekilde avukatlık hizmeti almak zorundadır. Zorunluluk; eğer şirketin kuruluş sermayesi 250.000 TL üzerindeyse şirketin ticaret siciline tescil edildiği tarihten itibaren başlar. Eğer şirket genel kurulda sermaye artırımı kararı alarak 250.000 TL sermayeye ulaştıysa, bu kararın ticaret siciline tescil edildiği anda sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu başlayacaktır.

Söz konusu zorunluluk, ülkemizde 2001 yılından itibaren uygulanmaktadır. Sözleşme özgürlüğünün kısıtlandığı gerekçesiyle doktrinde ve uygulamada eleştirilen bu zorunluluk hakkında 2010 yılında Anayasa Mahkemesi’ne iptal başvurusu da yapılmıştır. Ancak Anayasa Mahkemesi 30/06/2021 tarihli kararında bu başvuruyu reddetmiştir. Ret kararının gerekçesi de bu zorunluluğun sebebi hakkında ışık tutmaktadır. Kararda anonim şirketlerin yalnızca pay sahiplerine değil, çalışanlarına, alacaklılarına ve topluma etki eden çıkar çatışmaları yarattığı belirtilmiştir. Anonim şirketlerin işleyişi sırasında çıkan çıkar çatışmalarının büyük kısmının hukuki ilişkiler kurulurken yeterli özenin gösterilmemesinden kaynaklanmaktadır.

Anonim Şirketlerde Sözleşmeli Avukat Bulundurmamanın Yaptırımı

Anonim Şirketlerde sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğuna uymamanın yaptırımı her ay için, sanayi sektöründe çalışan işçiler için belirlenen brüt asgari ücretin iki katı kadar idari para cezasıdır. 2023 yılı için bu ceza aylık 26.829,00 TL, yıllık 321.948,00 TL tutarındadır.

Anonim Şirket Avukat Ücreti 2023

Anonim Şirketlerde sözleşmeli olarak bulundurulacak avukatlara ödenecek ücret 21 Eylül 2023 tarihinde çıkarılan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi ile güncellenmiştir. 21 Eylül’den itibaren bu ücret aylık 15.800,00 TL’den az olamaz. Ancak sözleşmeli avukatın yürüttüğü dava ve işlerin Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre toplam değerinin de hesaplanması icap etmektedir. Eğer bu tutar sözleşmeli avukata ödenen yıllık ücretin üzerindeyse aradaki farkın da şirket tarafından karşılanması zorunludur.

Anonim Şirketlerde Avukat Bulundurmanın Faydaları

Anonim şirketlerde avukat bulundurmak birçok alanda hem gerekli hem de faydalıdır:

İş Hukuku:

Türkiye’de oldukça detaylı hukuki düzenlemeler getirilmiş bir alan olan iş hukuku şirketlerin en çok problem yaşadığı alanlardan biridir. Anonim şirketlerin işçi haklarına uygun şekilde hareket etmeleri ve iş hukuku mevzuatına uyum sağlamaları gerekmektedir. İş hukuku ile ilgili konularda avukatlar; iş sözleşmelerinin hazırlanması, işçi hakları, işçi tazminatları, işe iade davaları gibi konularda danışmanlık ve temsil hizmetleri sunarlar.

Ticari Sözleşmeler:

Anonim şirketler ticari faaliyetlerini yürütürken devamlı sözleşme hazırlanmasına ihtiyaç duyar. Ticari sözleşmelerin hazırlanması, müzakeresi ve yorumlanması hukuki bilgi birikimi gerektirir. Avukatlar, şirketin ticari faaliyetleriyle ilgili sözleşmelerin hukuki olarak uygunluğunu değerlendirir ve şirketi koruyacak şekilde müzakereler yürütür.

Şirket İçi Hukuki İşlemler:

Anonim şirketlerin genel kurul toplantıları, yönetim kurulu kararları, hisse senedi ihracı, şirket birleşmeleri ve satın almaları gibi işlemler mevzuatta çeşitli usullere ve sınırlara tabidir. Bu süreçlerin kanuni şartlara uygun olarak yönetilmesi ve kaydedilmesi için avukatlar görevlendirilebilir.

Yasal Uyumluluk ve Denetim:

Türkiye’de anonim şirketler, yasal düzenlemelere uyum sağlanması amacıyla devamlı denetimlerle karşılaşmaktadır. Şirketlerin vergi ödemeleri, yasal prosedürlerin yerine getirilmesi gibi konularda avukatlar önemli bir rol oynarlar.

Anonim Şirketlerde Avukatlık Hizmetinin Kapsamı

Anonim şirketler için sözleşmeli olarak bir avukatla çalışmak şirketlerin hukuki çıkarlarının korunması için elzemdir. Avukatın aylık olarak vereceği bu hizmet, “önleyici hukuki koruma” olarak anılır. Herhangi bir çekişmeli durumun ortaya çıkmasını beklemek yerine bu durumları önlemek şirketlerin zamandan ve paradan tasarruf etmesini sağlar. Şirket işleyişinin olağan düzenini korumayı hedefleyen önleyici hukuki koruma hizmeti veren avukatlar;

• Şirketin kurulmasında ve birleşme, bölünme, tür değiştirme işlemlerinde gereken hukuki yönlendirmeyi sağlar.
• Sözleşmeleri şirket adına hazırlar ve hukuki denetimini yapar.
• Şirketin hem diğer tacirlerle hem de çalışanlarıyla ilişkilerinden ve ticari işlerinden kaynaklanan uyuşmazlıkları mümkün olan en hızlı şekilde çözüme kavuşturur.
• Payların ihracı, halka arz edilmesi, sermaye artırımı gibi pay sahipleri arasında anlaşmazlık çıkarabilecek her durumda adaleti gözetir.
• Devamlı değişen mevzuatı takip ederek şirketin faaliyetlerini yasalara uyumlandırır.

Şirketler ve Ticaret Hukukunda Uzman Avukatlarla Çapa Hukuk Yanınızda!

Çapa Hukuk Bürosu güncel olarak, bünyesinde bulunan uzman avukatlarla birçok şirkete danışmanlık hizmeti vermektedir. Müvekkil odaklı bir yaklaşımla, devamlı hareket halinde olan ticaret hukukunu günden güne takip ederek, danışmanlık hizmeti verdiğimiz şirketlerin en güvenli şekilde ticari hayata dâhil olmalarına öncelik veriyoruz. Bu anlamda ticaret hukuku, gayrimenkul hukuku, tüketici hukuku, icra ve iflas hukuku, sözleşmeler hukuku, borçlar hukuku, iş hukuku ve müvekkillerimizin hukuki sorunlarla karşılaşılabileceği her alanda müvekkil şirket adına gereken her önlemi alıyoruz.

Anonim Şirketlerde Avukat Bulundurma Zorunluluğu Ne Zaman Başladı?

Sermayesi anonim şirketler için belirlenen asgari tutarın 5 katından fazla olan anonim şirketlere avukat bulundurma zorunluluğu ilk olarak 2001 yılında getirilmiştir. Düzenlemenin ilk halinde daha az para cezası ve itiraz imkânı öngörülmüştür. 2008 yılında yapılan değişiklikle kanun şu anki haline gelmiş, ceza iki katına çıkarılmış ve itiraz imkânı da kaldırılmıştır. Yine de Türkiye’de anonim şirketlerin bu zorunluluğa uymaması sebebiyle 2016 yılından itibaren barolar, zorunluluk kapsamına giren anonim şirketleri bu konuda her yıl takip etmektedir.

Anonim Şirket Avukata Nasıl Vekalet Verir?

Anonim şirketlerde sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğunu; sebepleriyle, şartlarıyla ve uyulmaması durumunda maruz kalınabilecek yaptırımlarıyla açıkladık. Bunun devamında akıllara “Anonim Şirketler avukatlarla nasıl sözleşme imzalar?” sorusu gelebilir. Bu sözleşmenin kurulması için gerekli usuller, Avukatlık Kanunu Yönetmeliği’nin Ek Bölümünün 73/A maddesinde düzenlenmiştir;

“Sürekli avukatlık hizmeti içeren çalışma şekillerinde, 1136 sayılı Avukatlık Kanununa ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine uygun, yazılı sürekli avukatlık hizmetleri sözleşmesi düzenlenmesi zorunludur. Bu sözleşme taraf sayısından bir fazla nüsha olarak hazırlanır. Birer nüshası taraflara, bir nüshası da sözleşmenin tarafı olan avukat tarafından kayıtlı olduğu baroya verilir”

Avukatlık Asgari Ücret tarifesinde belirlenen tutarların (2023 için: 15.800 TL/ay) altına düşmemek şartıyla, sürekli avukatlık hizmeti karşılığında ödenecek aylık ücret taraflar arasında belirlenir. Devamında, taraflarca imzalanıp birer nüshası alınan bu sözleşmenin bir nüshası da avukatın kayıtlı olduğu baroya teslim edilir. Baroda bulunan kayıt defterine, bu sözleşme, sıra numarasıyla kaydedilir.