Malulen Emeklilik Maaşı, Şartları ve Başvurusu
Bir işçinin sigortalı olarak ilk kez çalışmaya başladığı tarihten itibaren çalışma gücünde belirli bir oranda veya fazlası oranında kayıp yaşaması halinde ilgili kanun hükümleri uyarınca emekli olabileceği hükmedilmiştir.
Bu yazımızda malulen emekliliğe ilişkin genel bilgiler paylaşılmış olup, hukuki uyuşmazlığınıza ilişkin detaylı bilgi için iletişim bölümündeki bilgilerden Çapa Hukuk Bürosu’na ulaşabilirsiniz.
Malulen Emeklilik Nedir?
Bir çalışanın ilk çalışmaya başladığı günden itibaren çalışma gücünde en az %60 oranında kayıp yaşarsa diğer şartları da sağlaması halinde emekli olabileceği çeşittir. Bir diğer anlatımla işçi sigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonra bir iş kazası ya da meslek hastalığı neticesinde meslekte kazanma gücünü %60 veya daha fazla oranda kaybederse malulen emeklilikten yararlanabilecektir.
Sürekli iş göremezlik ödeneği ile malulen emeklilik maaşı birbirinden farklı iki aylık türüdür. Sürekli iş göremezlik aylığı alan kişinin 1800 günlük prim süresini doldurmuş olmasına gerek bulunmamaktadır. Çalışanın iş kazası ya da meslek hastalığından kaynaklı olarak en az %10 oranında iş gücü kaybı yaşamış olması gerekmektedir. Sürekli iş göremezlik ödeneğinden yararlanılabilmesi için yukarıda da belirttiğimiz gibi belli bir prim ödeme gün sayısının doldurulmuş olma şartı aranmaz.
Malulen Emeklilik Şartları 2024
Malulen emekliliğin şartları 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu m.26 ile sayılmıştır. Buna göre;
- 25. Maddeye göre malul sayılması (sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60’ını, (c) bendi kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az %60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malûl sayılır),
- En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya a başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,
- Maluliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan veya devretmesi,
- Prim borcunun bulunmaması,
- SGK’ya yazılı başvuruda bulunmak.
- Malulen emeklilik için yaş şartı aranmamaktadır.
Malulen Emeklilik Maaşı 2024
2024 yılında malulen emekli olan bir kişinin maaş 10.000-TL’dir.
%40 Malulen Emeklilik Maaşı
Bir işçi, %40 veya daha fazla oranda ancak %60’dan az oranda malul olmuş ise malullük maaşına hak kazanabilecektir. Şöyle ki;
- Yukarıda da belirttiğimiz üzere bir işçinin yaşadığı iş kazası ya da meslek hastalığı sebebiyle %40 ve/veya daha fazla oranda mesleki güçten yoksun kalırsa da malulen emeklilik maaşından faydalanabilecektir.
- Engel oranı %40 ila %49 arasındaysa 18 yıllık çalışma süresi ve 4100 gün prim ödemesi,
- Engel oranı %50 ila %59 arasındaysa 16 yıllık çalışma süresi ve 3700 gün prim ödemesi şartı aranmaktadır.
Malulen Emekli Nelerden Faydalanır?
- Malullük aylığı,
- Sağlık hizmetleri,
- İşsizlik maaşı,
- SGK yardımları,
- Vergi indirimi,
- Ek ödeme (malullük aylığına ek olarak alınan ödemedir),
- Sağlık hizmetleri.
Malulluk Aylığı Başvurusu İçin Gerekli Belgeler
Malulen emeklilik için gerekli belgeler;
- Aylık gelir belgesi,
- İşten ayrılış bildirgesi,
- Malullük mevcudiyetine ilişkin belge.
Yeni Yasaya Göre Malulen Emeklilik Şartları
5754 sayılı Sosyal Sigortalar Ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 14. maddesinde yapılan değişiklik öncesinde, sürekli olarak başkasının bakımına ihtiyaç duyan kişiler için malulen emeklilik şartları, en az 5 yıl sigortalı olma ve 900 gün prim ödeme olarak belirlenmişti. Ancak, bu kanun maddesinde yapılan değişiklikle, malulen emeklilik için gerekli olan prim günü sayısı 1800 gün olarak yeniden düzenlenmiştir. Yani, sürekli bakıma muhtaç kişilerin malulen emekli olabilmeleri için artık 1800 gün prim ödemiş olmaları gerekmektedir.
Kadınlarda Malulen Emeklilik Şartları
Malulen emeklilik halinde kadın veya erkek yönünden bir fark oluşmamaktadır. Yukarıda ayrıntılı olarak belirttiğimiz üzere malulen emekli olunabilmesi için;
- 25. Maddeye göre malul sayılması (sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az %60’ını, (c) bendi kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az %60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malûl sayılır),
- En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya a başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması,
- Maluliyeti nedeniyle sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya işyerini kapattıktan veya devretmesi,
- Prim borcunun bulunmaması,
- SGK’ya yazılı başvuruda bulunmak gereklidir.
3600 Malulen Emeklilik Şartları
Yukarıda ayrıntılı olarak açıkladığımız üzere sigortalı bir çalışanın malullük başvurusu yapabilmesi için en az 10 yıl süreyle çalışmış olması ve en az %60 oranında malul olması gerekmektedir. Ancak bir çalışanın 01.10.2008 tarihinden önce işe başlamış olması, %80 ve/veya üzerinde malul olması ve 3600 prim gününü doldurmuş olması halinde 10 yıllık sigortalı olmasına gerek olmaksızın malullük sebebiyle emekli olabilir.
Malulen Emeklilik Başvurusu Nasıl Yapılır?
Malulen emeklilik şartını sağlayan işçiler, evrakları ile birlikte SGK’ya yapılacak olan yazılı başvuru ile yapılır .
Malulen Emeklilik Başvurusu Nereye Yapılır?
Malulen emeklilik başvurusu işçinin ikametinin bulunduğu yer SGK’sına yapılacaktır.
Malulen Emeklilik Başvurum Reddedildi, Ne Yapmalıyım?
İşçinin SGK’ya yaptığı malulen emeklilik başvurusunun reddedilmesi halinde red kararının işçiye tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde SGK İl Müdürlüğü’ne itiraz edilebilir. Bununla birlikte SGK İl Müdürlüğü’ne yapılan itirazın da herhangi bir nedenle reddedilmesi halinde idare mahkemesinde idari işlemin iptali davası açılabilecektir.
Malulen Emeklilik Başvurusu Ne Kadar Sürede Sonuçlanır?
Malulen emeklilik başvurusu yapıldıktan sonra SGK tarafından değerlendirme yapılır. Eğer tüm evraklar tam ve usulüne uygun bir şekilde hazırlanmış ise en kısa sürede ilgili işçiye malulen emeklilik maaşı bağlanacaktır. Ancak ne kadar süre içerisinde malulen emeklilik maaşının bağlanacağına ilişkin net bir cevap verilmesi mümkün değildir.
Malulen Emeklilik Başvuru Formuna Nereden Ulaşabilirim?
Malulen emeklilik başvuru formuna SGK’dan ulaşılabileceği gibi e-devlet üzerinden de başvuru yapılabilmektedir.
Maluliyet Tespit Raporu Nedir? Nasıl Alınır?
Maluliyet tespit raporu, 10 yıl veya daha fazla süredir sigortalı olarak çalışan işçinin %60 ve/veya daha fazla oranla malul hale geldiğinin tespit edilmesi için ilgili sağlık kurulunca verilen belgedir.
Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti İşlemleri Yönetmeliği’nin 5. ve 6. maddeleri uyarınca maluliyetin nasıl tespit edileceği belirlenmiştir. Buna göre;
“Sigortalının ağır düzeyde çalışma gücü kaybı tespiti
MADDE 5 – (1) Sigortalının çalışma gücünü ağır düzeyde kaybedip kaybetmediğinin tespitinde hastalık listesi esas alınır.
(2) Sigortalılık süresi içinde;
a) Hastalık listesinde belirtilen hastalıkların meydana geldiği,
b) Eski ve çalışmaya engel olmayan bir hastalığın, hastalık listesinde belirtilen seviyelere yükseldiği,
c) Çalışma gücünü ağır düzeyde kaybetmiş haliyle ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladığı ancak daha sonra ortaya çıkan farklı bir hastalık nedeniyle çalışma gücünü ağır düzeyde kaybettiği,
ç) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındaki sigortalının vazifesini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği veya vazifesini yapamayacak derecede hastalığa uğrayanlardan personel kanunlarına tabi olanların hastalıklarının kanunlarında tayin edilen sürelerden fazla devam ettiği, olmayanların ise hastalık sebebiyle malul sayılmasına esas alınacak hastalık süreleri hakkında kendi özel kanunları yürürlüğe girinceye kadar 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun hastalık iznine ilişkin hükümleri uygulanmak suretiyle bu süreleri doldurduğu, Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı malul sayılır.
(3) Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce sigortalının çalışma gücünü ağır düzeyde veya vazifesini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği önceden veya sonradan tespit edilirse, sigortalı bu hastalık veya engeli sebebiyle malullük aylığından yararlanamaz.
(4) Sağlık kurulu raporlarında birden fazla hastalık mevcut ise değerlendirmede en ağır sekel bulgu dikkate alınır ve Balthazard formülü uygulanmaz.
(5) Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamındakisigortalıların maluliyet kararlarında;
a) Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde çalışan askeri ve sivil personel ile askerlik görevi yükümlüleri için, 31/10/2016 tarihli ve 2016/9431 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı Sağlık Yeteneği Yönetmeliği,
b) İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde çalışan personel için, 3/1/2018 tarihli ve 30290 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Emniyet Teşkilatı Sağlık Şartları Yönetmeliği,
c) 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun kapsamında çalışan ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi koruma güvenlik görevlileri için belirlenen 26/6/2021 tarihli ve 31523 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özel Güvenlik Görevlileri Sağlık Şartları Yönetmeliği, hükümleri gözetilerek Kurum Sağlık Kurulunca karar verilir.
(6) Vazife malullüğü halinde ise maluliyet derecelerine, 13/7/1953 tarihli ve 4/1053 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Vazife Malullüklerinin Nevileri ile Dereceleri Hakkında Nizamname hükümleriesas alınarak Kurum Sağlık Kurulunca karar verilir.
Orta ve hafif düzeyde çalışma gücü kaybı oranı tespiti
MADDE 6 –(1) Kanunun 28 inci maddesinin beşinci fıkrası ile geçici 4 üncü maddesinin altıncı fıkrasının (a) bendinde belirtilen orta ve (b) bendinde belirtilen hafif düzeyde çalışma gücü kaybının tespitinde hastalık listesiesas alınır.
(2) Sağlık kurulu raporlarında birden fazla hastalık mevcut ise en ağır sekel bulgu dikkate alınır ve Balthazard formülü uygulanmaz.”
Malulen Emekli Olmak İçin Aranan 10 Yıllık Hizmet Süresinin İstisnası
Malulen emeklilikte 10 yıl sigortalı olma şartının istisnası vardır. Bu istisna, başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar için geçerlidir. Bu durumdaki sigortalılar, en az 5 yıl prim ödeme şartını yerine getirmeleri halinde, 10 yıl sigortalılık süresi şartı aranmaksızın malulen emekli olabilirler.
Malulen emeklilikte 10 yıl sigortalılık süresi şartının istisnası, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 43. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre; “(2) Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul olan sigortalılar, 5 yıldan az olmamak üzere, sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı şartlarını yerine getirmiş olmak kaydıyla, malullük aylığına hak kazanır.”
Malulen Emekli Olma Talebinin Reddi Halinde Açılabilecek Davalar
Malulen emekli olmak isteyen işçinin malullük oranının doğru olmadığı ya da yeterli olmadığı sebebiyle SGK’ya yapılan malulen emekli olma başvurulursa reddedilirse, iş mahkemelerinde malullük oranının tespitine ilişkin dava açılabilir.
Bununla birlikte malullük sebebiyle emeklilik için yapılan başvurunun reddedilmesi halinde idari işlem niteliğinde olan SGK’nın malulen emeklilik talebine ilişkin red kararına idari işlemin iptali davası açılabilir.
Malulen Emeklilik Aylığı Hangi Durumlarda Kesilir?
Malullük aylığı;
- Sigortalıların 5510 Sayılı Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaya başlamaları,
- Kontrol muayenesi sonucu malullük durumunun ortadan kalkması,
- Sigortalının ölmesi hallerinde kesilir.
Malulen Emekliliği Sağlayan Hastalıklar Nelerdir?
Malulen emekliliğin sınırlı sayıda hastalıkla sınırlanması mümkün değildir. Bununla birlikte genel olarak malulen emeklilik kapsamında değerlendirilerek kanser, tümör, MS hastalığı Parkinson, epilepsi, organ kaybı, uzuv kaybı, siroz, AIDS gibi hastalıklar.
Malullük Oranı %60’dan Düşükse Emekli Olunur Mu?
Malullük oranının %60’dan düşük olması durumunda, kişi emekli olamayacaktır.
Sağlık Raporuna Nasıl İtiraz Edilir?
Sağlık raporu, işçinin malullüğünün, hastalığının ispatlanması amacıyla alınmaktadır. Sağlık raporuna işçinin kendisi, vasisi ya da SGK tarafından itiraz edilebilir. Sağlık raporuna yapılacak olan itiraz, sağlık raporu alındığı yerin İl Sağlık Müdürlüğü’dür. Sağlık raporuna yapılacak olan itirazların süresi 30 gündür. Bir diğer deyişle 30 günü aşan itirazlar değerlendirmeye alınmayacaktır.
Malulen Emeklilik Heyet Raporu Veren Hastaneler
Malulen emeklilik için öncelikle sağlık raporu alınmalıdır. Sağlık raporu, doktor heyet raporu olarak verilmelidir. Yani en az üç hekimin hasta hakkında tıbbi görüşünün bulunduğu bir rapor olmalıdır. Malulen emeklilik heyet raporu, tam teşekküllü kamu hastanelerinden alınmalıdır.