İştirak Nafakası
İştirak nafakası, boşanma aşamasındayken velayet hakkı kendisinde bulunmayan eşin müşterek çocuğun eğitim ve bakım giderleri için ekonomik gücüne dayalı olarak yaptığı yardımdır. Bu yazımızda iştirak nafakasına ilişkin genel bilgiler paylaşılmış olup, hukuki uyuşmazlığınıza ilişkin detaylı bilgi için iletişim bölümündeki bilgilerden Çapa Hukuk Bürosu’na ulaşabilirsiniz.
İştirak Nafakası Nedir?
Boşanma ile her ne kadar eşler birbirleri ile olan karı-kocalık ilişkilerini sona erdirmiş olsalar dahi, anne- baba olarak ebeveynlik görevlerini sona erdiremezler. Dolayısıyla velayet hakkına sahip olmayan anne veya baba velayeti almayan tarafa çocuğun bakım ve eğitim giderlerini bırakamaz. Çünkü çocuğun bakım ve eğitim giderlerinin gerçekleşmesi anne-babalığın doğal sonucu olup, boşanma bu durumda herhangi bir değişikliğe mahal vermeyecektir. Dolayısıyla iştirak nafakası, velayet sahibi olmayan anne veya babanın müşterek çocuğun eğitim ve bakım masraflarına ekonomik gücü oranında katılmasıdır.
İştirak Nafakasının Şartları Nelerdir?
- İştirak nafakasının ödenmesi için boşanma davasının kesinleşmesi gerekmektedir. Boşanma davası süresince ödenen nafaka tedbir nafakasıdır.
- Fiili velayetin eşlerden birine verilmesi gerekmektedir.
- Çocuğun 18 yaşını doldurmamış olması gerekir.
- Anne/ baba ya da vasisi tarafından fiili olarak çocuğun velayet hakkı bulunmayan ebeveynden talep edilebilir.
İştirak Nafakasını Kimler Talep Edebilir?
İştirak nafakası, Türk Medeni Kanunu’nun 329. Maddesi uyarınca çocuğa fiilen bakan yani velayet hakkı olan anne veya baba tarafından talep edilebilir. Aynı maddenin devamında çocuğun, ve gerekli hallerde çocuğun yararı için atanan kayyum veya vasi de iştirak nafakası talep edebilecektir.
İştirak Nafakasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
İştirak nafakası davasında görevli mahkeme; aile mahkemesidir. İştirak nafakası davasında yetkili mahkeme; nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesidir.
İştirak Nafakası Ne Zamana Kadar Sürer?
Çocuk ergin olana kadar iştirak nafakası ödenecektir. Dolayısıyla çocuğun 18 yaşına geldiği ve diğer anlatımla ergin olduğu zamana kadar iştirak nafakası ödenecektir. Eğer çocuk ergin olduktan sonra eğitim hayatına devam ediyor ve eğitim masraflarını karşılayamıyor ise bu durumda iştirak nafakası değil “yardım nafakası” talep edilecektir.
İştirak Nafakası Ödenmemesi Durumu
Kural olarak iştirak nafakası, boşanmanın kesinleşmesi ile ödenmeye başlar. İştirak nafakasının ödenmemesi halinde iştirak nafakasına hükmedildiği günden itibaren, geçmişe dönük olarak icra takibine konulabilecektir.
İştirak Nafakası Geçmişe Dönük Talep Edilebilir Mi?
Hakim tarafından çocuğa iştirak nafakası ödenmesine hükmedilmişse ve bununla birlikte iştirak nafakası ödemekle yükümlü olan taraf iştirak nafakasını gereği gibi ya da hiç ödememişse geçmişe dönük olan birikmiş nafakalar tahsil edilebilecektir. Birikmiş iştirak nafakası, 10 yıl geriye dönük şekilde talep edilebilecektir.
İştirak Nafakası Çocuğun Kaç Yaşına Kadar Devam Edebilir?
İştirak nafakası çocuğa ergin olana yani 18 yaşına gelene kadar verilecektir. Çocuk ergin olduktan sonra eğitimine devam ediyorsa o halde ebeveynlerinden “yardım nafakası” talep edebilecektir.
İştirak Nafakasının Miktarında Çocuğun Cinsiyeti Önemli Midir?
İştirak nafakasının miktarının belirlenmesinde müşterek çocuğun cinsiyetinin herhangi bir önemi bulunmamaktadır. Burada önemli olan çocuğun bakım ve eğitim giderleri ve iştirak nafakası ödemesi talep edilen ebeveynin ekonomik gücüdür.
İştirak Nafakasına Hangi Giderler Dahil Edilebilir?
İştirak nafakasına çocuğun eğitim ve bakım giderleri dahil edilebilecektir. Örneğin; yiyecek, giyecek, barınma, sağlık, tatil, eğitim, harçlık ve ulaşım giderleri iştirak nafakasına dahildir.
Evlilik Dışı Doğan Çocuk İçin İştirak Nafakası Talep Edilebilir Mi?
Evlilik dışı doğan çocuk için de iştirak nafakası talep edilebilecektir. TMK M.332/2 ve M.333 uyarınca davacı olan anne/ çocuk soy bağı davası açar ise soy bağı davası süresince çocuk ile baba arasında soy bağı olduğu tespit edilirse talep üzerine veya mahkeme re’sen iştirak nafakası bağlanmasına karar verecektir.
İştirak Nafakası Talebinde Zamanaşımı Var Mıdır?
Çocuğun ergin olmasına kadar iştirak nafakası talebi herhangi bir sürede yapılabilir. İştirak nafakası talebi ile ilgili herhangi bir zamanaşımı kanunda öngörülmemiştir.
İştirak Nafakasının Artırımı İçin Dava Açılabilir Mi?
Çocuğun ihtiyaçları, ülkenin ekonomik durumu, velayet hakkına sahip olan ebeveynin ekonomik durumundaki değişiklikler daha önce verilen iştirak nafakasının yeterli olmasına engel olabilir. Dolayısıyla iştirak nafakasının artırılması talep edilebilecektir.
TMK M.331 uyarınca durumun değişmesi halinde hakim, nafaka alacaklısının yeni bir talebiyle nafakanın artırılmasına karar verebilir.
İştirak Nafakası Hangi Durumda Kesilir?
İştirak nafakası bazı hallerde kesilmektedir. Bunlar;
- Çocuğun ergin olması,
- Ölüm,
- Velayet hakkının alınması,
- Çocuğun hayatını kazanmaya başlaması (ekonomik gelirinin olması),
- Eşlerin tekrar evlenmesi,
- Nafaka yükümlüsünün yoksullaşması,
- İştirak nafakasından vazgeçilmesi.