Araç Değer Kaybı
Bilindiği üzere herhangi bir sebeple kazaya karışan araç piyasada ikinci el olarak satılmaya çalışıldığında değeri düşmektedir.
Aracın düşen piyasa değeri bir diğer deyişle araç değer kaybı, kaza yapılan diğer taraftan ya da sigorta şirketinden talep edilebilmektedir. Talep edilen bu bedele ise araç değer kaybı tazminatı denilmektedir.
Araç Değer Kaybı Nedir?
Araç değer kaybı, trafik kazalarından sonra araçta meydana gelen bedel düşüklüğü, azalma anlamına gelmektedir.
Bir diğer anlatımla araç değer kaybı, meydana gelen bir trafik kazasından sonra aracın piyasasında meydana gelen düşüştür. Bunun sebebi ise trafik kazasından sonra her ne kadar araç tamir edilmiş olsa da kazasız bir araç ile kazaya uğramış araç arasında meydana gelen bedel farkıdır.
Araç Değer Kaybı Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Araç değer kaybı tazminatının hesaplanması farklı hesaplama türlerine göre hesaplanmaktadır. Ancak Yargıtay içtihatları uyarınca genel olarak öncelikle aracın ikinci el piyasa değeri ve hasarlı aracın ikinci el piyasa değeri aracın model, yaşı, kilometresi, onarım işlemleri dikkate alınarak hesaplanır.
Yargıtay 17. Hukuk Dairesi 2017/980 E. 2018/1219 K. Sayılı ilamında da yukarıdaki açıklamalarımızın benzeri belirtilmiştir. Söz konusu ilamda aynen;
“… Dairemizce değer kaybının belirlenmesi hususunda esas alınan, aracın kaza tarihindeki hasar görmemiş 2.el piyasa değeri ile kazadan sonra onarılmış haldeki 2.el piyasa değeri arasındaki fark kriterine uyulmaksızın hesaplama yapılarak sağlanmıştır. Bilirkişi raporunda belirtilen yöntemle değer kaybının tespit olunduğu rapora dayalı olarak hüküm kurulamaz.
Bu durumda mahkemece aracın modeli, markası, özellikleri, hasarı, yapılan onarım işlemleri, kilometresi, olay tarihindeki yaşı, davacı tarafın iddiaları, davalı tarafın savunmaları ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilerek aracın kaza öncesi hasarsız ikinci el piyasa rayiç değeri ile kaza meydana geldikten ve tamir edildikten sonraki ikinci el piyasa rayiç değeri arasındaki farka göre değer kaybı zararının belirlenmesi, meydana gelebilecek çelişkilerin giderilmesi yönünden ayrıntılı, gerekçeli ve denetime açık yeni bir rapor alınması…” şeklinde hüküm kurulmuştur.
Bununla birlikte 01.06.2015 tarih ve 29355 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları’nda
“A.5. KAPSAMA GİREN TEMİNAT TÜRLERİ – Bu genel şart kapsamındaki teminat türleri aşağıda yer almaktadır.
a) (Değişik:RG-2/8/2016-29789) Maddi Zararlar Teminatı: Hak sahibinin kaza tarihi itibariyle bu genel şartta tanımlanan ve zarar gören araçta meydana gelen değer kaybı dahil doğrudan malları üzerindeki azalmadır. Sigortalının sorumlu olduğu araç kazalarında değer kaybı, talep edilmesi halinde ilgili branşta ruhsat sahibi sigorta eksperleri tarafından tespit edilir. Değer kaybının tespiti bu Genel Şart ekinde yer alan esaslara göre yapılır.” şeklinde düzenleme yapılmıştır.
Araç Değer Kaybı Tazminatı Talebinin Şartları
Araç değer kaybı tazminatı talep edilebilmesi için
- İki taraflı bir trafik kazası olmalı
- Talep eden tarafın kusurunun hiç ya da az olması
- Aracın değerinin düşmüş olması
- Araç değer kaybı tazminatı talebinde bulunulması
- Kaza tutanağı, hasar tespit tutanağının mevcut olması
- Araçta hasara uğrayan parçaların daha önce hasara uğramamış olması gerekmektedir.
Araç Değer Kaybı Tazminatında Zamanaşımı
Araç değer kaybı tazminatı talep edebilmek amacıyla dava ikame edilebilmesi için araçta meydana gelen zarar ve ziyanın öğrenilmesi tarihinden itibaren iki yıldır.
Bir diğer deyişle araç değer kaybı tazminatında zamanaşımı, Türk Borçlar Kanunu M.72 uyarınca iki yıldır.
Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuru ve Olası İtiraz Süreci
Sigorta tahkim komisyonu araç değer kaybına ilişkin tazminat taleplerini hızlı bir şekilde sonuçlandırmaktadır. Sigortacılık Kanunu’na göre Sigorta Tahkim Komisyonu tazminat talep eden tarafça yapılan başvuruyu 4 ay içerisinde sonuçlandırmakla yükümlüdür.
Sigorta Tahkim Komisyonuna araç değer kaybı tazminatı başvurusu yapılabilmesi için öncelikle başvuru yapan tarafın daha önce bu hususta dava açmamış olması ya da Sigorta Tahkim Komisyonu’na aynı konuda başvuru yapmamış olması gerekmektedir.
Sigorta Tahkim Komisyonu’nca başvurucu lehine karar verilir ise sigorta şirketi bu karara uymakla yükümlüdür.
Araç değer kaybı tazminatı başvurusuna konu olan miktara göre Sigorta Tahkim Komisyonu’nca başvuru ücreti alınmaktadır.
Buna göre 2022 yılında;
- 0-5.000 TL arası başvurularda 100 TL,
- 5.001 TL- 10.000 TL arası başvurularda 250 TL,
- 10.001 TL- 20.000 TL arası başvurularda 350 TL,
- 20.001 TL’den fazla olan başvurular yönünden ise uyuşmazlık tutarının %1,5’u oranında (350 TL’den az olmamak üzere) başvuru ücreti alınır.
Bununla birlikte araç değer kaybı tazminatı için Sigorta Tahkim Komisyonu’na yapılan başvurunun gerekli şartları taşıyıp taşımadığı Komisyon tarafından incelenir. Araç değer kaybı tazminatı hakkında yapılan inceleme esnasında Sigorta Tahkim Komisyonu Hakem Heyeti, tazminat bedelinin hesaplanması amacıyla dosyayı bilirkişiye gönderir.
Sigorta Tahkim Komisyonu Hakem Heyetince verilen karara itiraz etme süreci ise şu şekildedir;
- Hakem Heyetince araç değer kaybı tazminatının 5.000 TL ve üzeri bir bedel olarak hesaplanması halinde itiraz yolu açıktır. Ancak 5.000 TL altındaki tazminat bedelleri yönünden itiraz yolu kapalı olup, verilen karar kesindir. Kesinleşen hakem heyeti kararları, icra kanalı ile tahsil edilebilir.
- İtirazın hakem kararının ilgiliye bildiriminden itibaren en geç 10 gün içinde Komisyona yapılması gerekmektedir. Süresinde yapılmayan itirazlar hiçbir surette değerlendirmeye alınmayacaktır. İtiraz, itiraz başvuru formu ile yapılmalıdır.
Araç Değer Kaybı Davası
Araç değer kaybı davası, Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru yapılmamış ise açılabilir. Dava açmadan önce araç değer kaybı tazminatı talep edilen sigorta şirketine ihtarname gönderilmesi gerekmektedir.
Araç değer kaybı davası ikame edilirken yukarıda da belirttiğimiz üzere davacı tarafın %100 kusurlu olmaması gerekmektedir. Araç değer kaybı davası ile araçta meydana gelen zarar ve hasarın maddi değeri tazminat olarak talep edilmelidir.
Araç Değer Kaybı Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Araç değer kaybı davasında Görevli Mahkeme, Yargıtay içtihatlarınca ikiye ayrılmıştır. Buna göre sigorta şirketine karşı açılıyor ise asliye ticaret mahkemesi iken, araç sürücüsüne karşı ikame ediliyorsa asliye hukuk mahkemesi görevlidir.
Ticaret mahkemesinin görevli olmasındaki hukuki dayanak TTK ve Sigortacılık Kanunu’dur.
Araç değer kaybı davasında HMK M. 16 uyarınca Yetkili Mahkeme, zarar görenin yerleşim yeri mahkemesidir.
Araç Değer Kaybı Tazminatı İçin Neden Profesyonel Destek Almalısınız?
Araç değer kaybı tazminatı talep edilirken bir hukukçudan profesyonel destek almanızda fayda bulunmaktadır. Kusursuz ya da az kusurlu olan ve araç değer kaybı tazminatı talep eden taraf Sigorta Tahkim Komisyonu’na mı yoksa Mahkemeye mi başvuracağını bilemeyebilir. Ancak bir hukukçu yardımı ile zararının tazminine kısa bir sürede kavuşabilecektir.
Araç değer kaybına ilişkin tazminat talebinde bulunmadan evvel bir avukattan yazılacak olan dilekçeler veya başvuru yapılacak yerler hakkında bilgi alınmasında fayda bulunmaktadır.